F1-woordenboek: veelgebruikte termen die je (misschien) nog niet kent - deel twee

Jan Bolscher
Maandag 26 september 2022 07:59

De Formule 1 is een technische sport, en daar horen logischerwijs veel technische termen bij. Voor relatief nieuwe kijkers is het echter niet altijd duidelijk waar er op dat moment over gesproken wordt. In dit tweede deel van het 'Formule 1-woordenboek' zetten we daarom een aantal veelgebruikte termen op een rijtje.

De basis Formule 1-kennis is vaak al snel gelegd. Als je wel eens races met je vrienden of familie hebt gekeken, ben je waarschijnlijk wel op de hoogte van wat DRS betekent, wat een Safety Car is of waarom een coureur voor een undercut moet gaan. Er zijn echter ook een aantal veelgebruikte termen die bij een deel van het grote publiek nog wat minder bekend zijn, zoals bijvoorbeeld drag of engine breaking. In deze reeks behandelen we daarom een aantal veelgebruikte termen.

Shoey
Een Shoey is één van de minder officiële Formule 1-termen, al zal menig fan van de sport inmiddels heel goed weten wat hiermee wordt bedoeld. Een Shoey is het drinken van champagne uit een gebruikte raceschoen op het podium, na afloop van een Grand Prix. Daniel Ricciardo introduceerde dit in de Formule 1 in 2016 nadat hij tweede werd in Duitsland, en staat er sindsdien bekend om.

Formation lap (formatieronde)
Een formatieronde is de ronde die de coureurs rijden voor de start van de race, voordat ze weer in de juiste startopstelling op de grid verschijnen. Deze ronde - ook wel bekend als opwarmronde - geeft coureurs de kans te kijken of alles werkt, hoe de baan erbij ligt en de banden op te warmen voor de start van de race.

107 procent-regel
Alle coureurs moeten in de eerste kwalificatiesessie (Q1) een rondetijd op het bord zetten binnen 107 procent van de snelste rondetijd in Q1. Coureurs die dit niet voor elkaar krijgen, mogen in feite niet mee doen aan de race. Onder bepaalde omstandigheden, bijvoorbeeld als een coureur tijdens één van de trainingen wél een ronde heeft gereden die snel genoeg was, kunnen de stewards besluiten de coureur toch deel te laten nemen.

Out lap
De out lap is de eerste ronde die een coureur rijdt nadat hij de pitstraat verlaat. Bijvoorbeeld na een pitstop tijdens de race, of als de coureur uit de garage wegrijdt tijdens de kwalificatie. Tijdens een race wordt deze ronde net als de rest van de ronden zo snel mogelijk verreden. Tijdens de kwalificatie is dit vaak een langzame ronde, om zo de remmen en banden op de juiste temperatuur te krijgen.

Hot lap
Een hot lap is de snelle ronde die een coureur tijdens de kwalificatie verrijdt na zijn out lap. Hier is de doelstelling altijd een zo snel mogelijke rondetijd neerzetten, om een zo goed mogelijke plek op de startgrid te bemachtigen.

In lap
De in lap is de ronde die een coureur rijdt voordat hij de pitstraat binnenkomt. Tijdens de race is dit vaak een zo snel mogelijke ronde omdat een coureur zo min mogelijk tijd wil verliezen met zijn pitstop, en de banden worden hierna in de meeste gevallen toch verwisseld. Tijdens de kwalificatie is deze ronde vaak langzaam, om de remmen en banden te koelen.

Tear-off strips
Tear-off strips zijn doorzichtige plastic strips die coureurs over het vizier van hun helm plakken voor de start van de race. Als deze vuil worden trekken de coureurs deze eraf, zodat ze weer een schoon vizier hebben.

Rijhoogte
De hoogte tussen de vloer van de auto en de oppervlakte van het circuit.

Drag (luchtweerstand)
Drag is de aerodynamische (lucht-)weerstand die een Formule 1-auto ervaart als deze in voorwaartse richting beweegt. Teams proberen deze weerstand zo klein mogelijk te maken, om zo een hogere topsnelheid te kunnen halen. Het kan echter ook ten koste gaan van de grip in de bochten, dus een goede balans hierin is erg belangrijk.

Brake test
Een brake test heb je misschien zelf ook wel eens op de openbare weg meegemaakt. Dit is wanneer een coureur plotseling zonder duidelijke reden van het gas gaat of remt, waardoor de auto onverwachts in snelheid afneemt. De achteropkomende coureur moet hierdoor vaak snel reageren om contact te voorkomen.

Mechanische grip en aerodynamische grip
De grip van een raceauto wordt onderverdeeld in twee soorten: mechanisme grip en aerodynamische grip. Mechanische grip komt voort uit de manier waarop de banden samenwerken met het chassis, en heeft niets te maken met het aantal kilo's aan neerwaartse druk. Onder andere de wielophanging en gewichtsverdeling zijn hierin bepalend. Aerodynamische grip komt voort uit de neerwaartse druk die wordt gecreëerd door de vleugels en constructie van de auto.

Slipstream
Een slipstream is wanneer een coureur binnen een bepaalde afstand van zijn voorganger rijdt, waardoor hij als het ware onder de achtervleugel van de coureur voor hem kan duiken. Hierdoor heeft hij minder last van drag/luchtweerstand, wat een hogere topsnelheid kan opleveren.

ERS-systeem
ERS staat voor Energy Recovery System. In grote lijnen zorgt dit ervoor dat de hitte van de uitlaatgassen en de kinetische energie van de remmen wordt opgevangen, wat vervolgens omgezet kan worden in extra vermogen. Dit gebeurt onder andere aan de hand van de MGU H en MGU K. Coureurs zetten dit vaak in op de rechte stukken, en sparen dit weer op in de bochten. Dit om auto's achter zich te kunnen houden en het effect van DRS te verminderen.

MGU H
De MGU-H en de MGU-K maken onderdeel uit van het ERS-systeem. De 'H van de MGU-H staat voor hitte, of eigenlijk heat. De uitlaatgassen die vrijkomen bij het gebruik van de turbo kan de MGU-H omzetten naar elektriciteit. De vrijgekomen elektriciteit kan worden gebruikt voor extra vermogen en voor het afstellen van de turbosnelheid.

MGU K
De 'K' van de MGU-K staat voor kinetische energie, oftewel kinetic energy. Bij het remmen komt kinetische energie vrij. Die energie wordt opgevangen en door de MGU-K omgezet in elektriciteit. Deze elektriciteit wordt vervolgens opgeslagen in de Energy Store, die in het Nederlands accu genoemd wordt.

Onderstuur
Als een auto onderstuurd, heeft de auto de neiging om over de voorwielen te glijden. Bij het insturen van een bocht, verliezen de voorwielen grip, terwijl de achterwielen grip houden. Als gevolg daarvan ‘duwt’ de achterkant van de auto de voorkant naar buiten. Daardoor kan een coureur veel minder scherp insturen dan hij wil en schiet hij in het ergste geval met de neus buiten de baan. Onderstuur kan ook ontstaan als gevolg van het te vroeg op het gas gaan. De voorwielen kunnen de bocht op die snelheid dan niet meer aan en verliezen grip.

Overstuur
Overstuur is het tegenovergestelde van onderstuur. Dan verliezen juist de achterbanden eerder grip dan de voorbanden en gaat de auto aan de achterkant glijden. Omdat de voorbanden wél grip houden, trekt de voorkant van de auto teveel naar binnen en glijdt de achterkant weg. Dan zie je de auto ‘uitbreken’, zoals dat heet. Vaak is dat nog wel op te vangen door coureurs, maar het is wel even schrikken. De auto gaat door overstuur soms schuin en ‘driftend’ door de bocht.