Op dinsdagochtend kwam het nieuws naar buiten dat het Nederlandse kabinet onder leiding van de PVV van Geert Wilders is gevallen. Ook de Formule 1 heeft door de jaren heen de nodige politieke relletjes gekend, iets waar de sport om bekendstaat. We zetten vijf opmerkelijke politieke ruzies op een rijtje.
Niet alleen de Nederlandse politiek kent af en toe de meest opmerkelijke momenten en relletjes: ook in de Formule 1 lust men daar wel pap van. Door de jaren heen hebben we politieke relletjes in alle soorten en maten gezien en inmiddels kun je daar wel een heel boekwerk over schrijven. In het kader van het actuele Nederlandse nieuws van deze ochtend duiken we even in de geschiedenis en zetten we een paar opmerkelijke zaken op een rij.
Spygate [2007]
Het 2007-seizoen begon veelbelovend voor het team van McLaren, met een jonge Lewis Hamilton en tweevoudig wereldkampioen Fernando Alonso als coureurs. Achter de schermen ontvouwde zich echter een ongekende spionagesoap. McLaren bleek in het bezit van vertrouwelijke documenten van rivaal Ferrari — inclusief technische tekeningen en geheime data. De informatie zou via Nigel Stepney (Ferrari) bij Mike Coughlan (McLaren) zijn beland.
De FIA startte een onderzoek en de zaak kwam tot een explosief einde: McLaren werd uit het constructeurskampioenschap gesmeten en kreeg een boete van maar liefst honderd miljoen dollar, de hoogste in de sportgeschiedenis. De interne spanningen binnen McLaren liepen ondertussen hoog op. Alonso werd gelinkt aan het lekken van informatie en verliet het team aan het eind van het seizoen. Hamilton verloor tot overmat van ramp nipt het kampioenschap en de reputatie van het team kreeg een zware deuk.
Crashgate [2008]
Het is inmiddels alweer bijna zeventien jaar geleden: Crashgate in Singapore. Tijdens de Grand Prix van Singapore in 2008 belandde de Braziliaan Nelson Piquet Junior met zijn Renault R28 in de muur bij bocht zeventien. Een safety car moest de baan opkomen om de auto van Piquet te bergen, waardoor het veld weer bij elkaar werd gebracht. Fernando Alonso, de teammaat van Piquet, was op dat moment onderweg naar de pitstraat om een nieuwe set banden op te halen. Omdat het veld wordt geneutraliseerd tijdens een safety car-fase en een bepaalde snelheid aan moet houden, wist de Spanjaard hiermee een aantal plaatsen te winnen. Iets wat hem uiteindelijk de Grand Prix-zege op zou leveren.
Op het eerste oog leek het een gevalletje 'puur geluk' voor Alonso geweest te zijn, daar hij dus optimaal kon profiteren van de crash van zijn teamgenoot. Later klapte Piquet Jr. echter uit de school: hij zou daartoe aangezet zijn door Flavio Briatore, huidig teambaas bij Alpine, en Pat Symonds. Na zijn onthullingen ging het balletje natuurlijk rollen en was misschien wel de grootste rel in de geschiedenis van de sport geboren. Er volgden onder meer rechtszaken, levenslange schorsingen en met name wereldkampioenschappen moddergooien, die tot de dag van vandaag nog steeds niet afgelopen zijn. Zo probeert Felipe Massa nog altijd via de rechtbank om zijn dat jaar verloren titel terug te krijgen. Het hele ongelofelijke verhaal van Crashgate lees je overigens hier.
Bandenrel Indianapolis [2005]
De GP van de Verenigde Staten 2005 ging de boeken in als één van de grootste fiasco’s in de geschiedenis van de sport. Vanwege veiligheidsproblemen met de Michelin-banden konden veertien auto’s simpelweg niet veilig racen op het snelle bankendeel van het circuit in Indianapolis. De FIA weigerde een tijdelijke chicane toe te staan, en als gevolg daarvan trokken alle Michelin-teams zich terug na de opwarmronde. Slechts zes auto's — allemaal op Bridgestone — reden de race uit. Fans in het stadion waren woedend en eisten hun geld terug. Sommigen verlieten direct het circuit. De sport liep zware imagoschade op, vooral in de belangrijke Amerikaanse markt.
Het incident liet zien hoe een conflict tussen leveranciers, teams en de FIA kon uitmonden in een sportieve ramp, en het zou jarenlang nadreunen bij gesprekken over regelgeving en veiligheid. De wanvertoning rond de bandenoorlog betekende uiteindelijk het verdwijnen van de kalender voor de race. In 2006 en 2007 werd er dan nog wel gereden, daarna was het mooi geweest. Het hele verhaal over de ongelofelijke Grand Prix van de Verenigde Staten in 2005 kun je overigens hier lezen,
Mensenrechten in het Midden-Oosten en de F1
Na de Arabische Lente in 2011 werd de GP van Bahrein afgelast wegens aanhoudende protesten en mensenrechtenschendingen. Sindsdien is het debat rond races in landen als Bahrein, Saudi-Arabië en Qatar alleen maar sterker geworden. Mensenrechtenorganisaties beschuldigen de Formule 1 van "sportswashing" — het verdoezelen van politieke misstanden via prestige-evenementen. Coureurs als Lewis Hamilton en Sebastian Vettel hebben zich uitgesproken voor meer sociale verantwoordelijkheid, maar de sport blijft vasthouden aan haar neutraliteitsprincipe.
De controverses leggen een fundamenteel spanningsveld bloot: moet de Formule 1 zich beperken tot racen, of ook een morele verantwoordelijkheid nemen in waar en hoe het dat doet? De afgelopen jaren hebben we natuurlijk een hoop politieke statements vanuit teams en coureurs gezien: de zwarte Mercedes, de regenbooghelm van Vettel en de vele pogingen om meer inclusiviteit in de paddock te genereren door Hamilton. Toch blijven we racen in landen die structureel deze mensenrechten lijken te schenden. Het blijft dan ook een terugkerend thema of we daar wel moeten rijden, zeker als dan tijdens nota bene een Formule 1-sessie vlak naast het circuit een raket inslaat, zoals tijdens het weekend in Saoedi-Arabië in 2022.
Sieradengate [2022]
Halverwege het 2022-seizoen kwam plotseling het opmerkelijke nieuws naar buiten dat de FIA ervoor gekozen had om het sieradenverbod tijdens racesessies verder aan te scherpen en dat er ook controles zouden komen vanuit het motorsportorgaan. Hamilton was eerder al kritisch toen er een paar weken geleden gehamerd werd op het verbod voor de FIA. Vervolgens werd er dus voor gekozen om het verbod nog harder te handhaven en dat schoot in het verkeerde keelgat bij de Mercedes-coureur en bij collega's.
Tijdens de persconferentie in aanloop naar het eerste raceweekend in Miami van dat jaar verscheen de Brit dan ook overladen met juwelen voor de microfoon. "Ik kan niet nog meer sieraden om doen vandaag. Ik heb niet veel meer toe te voegen aan wat ik de laatste keer verteld heb. Het voelt als een stap achteruit als je denkt aan de stappen die we nemen als sport. Er zijn belangrijkere problemen waarop we moeten focussen", zo zei de Brit, die verschillende oorbellen en piercings op zijn lichaam droeg. De rel leverde veel aandacht op, hield de gemoederen lang bezig en zette de sport toch ook in een enigszins clownesk daglicht.